Helena Jadwiga urodziła się 12 października 1840 roku w Krakowie. Przyjąwszy pseudonim sceniczny Modrzejewska, rozpoczęła karierę aktorską w zespole wędrownym, kierowanym przez Konstantego Lobojkę i Gustawa Zimajera, ojca jej dwóch dzieci, Rudolfa i Marylki. W sezonie 1862-1863 występowała we Lwowie, od 1865 do 1869 w teatrze krakowskim. W 1868 po raz pierwszy wystąpiła w Warszawie w tytułowej roli Adrianny Lecouvreur Eugène Scribe’a and Ernesta Legouvé’go. Z Warszawskimi Teatrami Rządowymi związała się na kilka lat i tutaj wypracowała swoją wysoką pozycję społeczną i artystyczną.

W 1868 roku Modrzejewska poślubiła polskiego arystokratę, Karola Chłapowskiego. Wraz z nim, swoim synem i nieliczną grupą przyjaciół, wśród których znajdował się przyszły laureat Nagrody Nobla, Henryk Sienkiewicz, przeniosła się w 1876 roku do Południowej Kalifornii (USA). Zamieszkali na ranczu w Anaheim, w górach Santa Ana.

W 1877 roku przyjęła uproszczoną formę swojego nazwiska Modjeska i wystąpiła po raz pierwszy w Teatrze Kalifornia w angielskiej wersji Adrianny Lecouvreur. Osiągnęła niebywały sukces. Madame kontynuowała występy głównie w Ameryce, ale również w Polsce i Anglii. Wraz ze swoim zespołem odbyła 26 trwających wiele miesięcy tournée. W 1883 uzyskała obywatelstwo amerykańskie.

Modrzejewska zyskała opinię największej interpretatorki Shakespeare’a na scenie amerykańskiej tego okresu (Ofelia w Hamlecie, Julia w Romeo i Julii, Desdemona w Otellu, Viola w Wieczorze trzech króli, Beatrycze w Wiele hałasu o nic, Rosalinda w Jak wam się podoba, Lady Makbet w Makbecie). Uznanie zyskały również jej kreacje w sztukach Henryka Ibsena (Nora), Stanisława Wyspiańskiego (Maria w Warszawiance, Laodamia w Protesilasie i Laodamii), Fryderyka Schillera (Maria Stuart), Aleksandra Dumas-syna (Dama Kameliowa). Na jej repertuar złożyło się 260 ról, część z nich zarówno w polskim, jak i angielskim języku.

Modrzejewska wielokrotnie wspierała charytatywne, kulturalne i polityczne inicjatywy tak w Polsce, jak i w Ameryce. W 1893 roku została zaproszona do udziału w Kongresie Kobiet podczas Światowej Wystawy w Chicago, w trakcie której wygłosiła referat o sytuacji kobiet w Polsce. To wystąpienie doprowadziło do tego, iż zabroniono jej wstępu na tereny rosyjskie.

W maju 1905 roku odbył się pożegnalny spektakl Heleny Modrzejewskiej. Zmarła 9 kwietnia 1909 roku na Bay Island, Newport Beach, w pobliżu Los Angeles. Jej szczątki zostały przewiezione do Krakowa i pochowane na Cmentarzu Rakowickim. Po jej śmierci, jeden ze szczytów gór Santa Ana został ku jej czci nazwany Modjeska Peak. Część kanionu Santiago, w którym mieszkała Modrzejewska ze swym mężem, jest obecnie nazywana Modjeska Canyon; ich dom został wpisany na listę Narodowych Miejsc Historycznych.

Autobiograficzne Wspomnienia i wrażenia Heleny Modrzejewskiej zostały pośmiertnie opublikowane w 1910; ich polskie tłumaczenie ukazały się w tym samym roku w krakowskim „Czasie”.

 

O Modrzejewskiej 
Fundacja Wspierania Badań nad Życiem i Twórczością Heleny Modrzejewskiej